افزایش قیمت زمین و مسکن در ایران به یکی از موضوعات بحثبرانگیز در حوزه اقتصادی کشور تبدیل شده است. در نشستی که در شهریورماه ۱۴۰۳ با حضور مراکز پژوهشهای توسعه و آیندهنگری با حضور متخصصان برگزار شد، به بررسی دلایل و پیامدهای گرانی مسکن پرداخته شده است. پس از سال ۱۳۹۷ به دلیل تحریمها و افزایش تقاضا برای سرمایهگذاری در بخش زمین و مسکن به منظور حفظ ارزش داراییها، این بخش دچار رکود تورمی شد. نتیجه این وضعیت به گونهای است که قیمت متوسط یک واحد مسکونی به حدود ۴ میلیارد تومان رسیده و زمان موردنیاز برای خانهدار شدن اقشار متوسط به پایین جامعه به بیش از ۵۰ سال افزایش یافته است. این نشاندهنده کاهش شدید تقاضا برای خرید مسکن است که ناشی از عدم توانایی مالی خانوارهاست.
بر اساس اصل ۳۱ قانون اساسی، دولت موظف است برای تأمین مسکن بهویژه برای روستاییان و کارگران اقدام کند. وی به رتبهبندی جهانی ایران در حوزه گرانی مسکن نسبت به درآمد خانوارها اشاره کرد و اظهار داشت که هزینه تأمین مسکن در کشور به اندازهای بالاست که در تهران بیش از ۵۵ درصد از درآمد خانوارها به این موضوع اختصاص مییابد. بانکها موظف به اختصاص حداقل ۲۰ درصد از کل تسهیلات خود به این بخش هستند، اما عدم همکاری بانکها باعث شده است که پروژههای مسکن مهر و نهضت ملی مسکن با تأخیرات زیادی مواجه شوند. این تأخیرات نهتنها روند تکمیل پروژهها را کند کرده، بلکه مشکلات بیشتری برای خریداران مسکن ایجاد کرده است.
سوال پرتکرار متقاضیان نهضت ملی مسکن : میزان آورده متقاضیان این طرح چقدر است و چگونه پرداخت می شود ؟
متقاضیان نهضت ملی مسکن تا تحویل واحدها به طور میانگین هر سه ماه یکبار و مطابق پیشرفت فیزیکی پروژه میبایست مبلغ ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان واریز کنند. ملاک میزان آورده متقاضیان، قیمت تمامشده ساخت هر مترمربع واحد مسکونی با در نظر گرفتن ضرایب تعدیل است که مبلغ تسهیلات بانکی از مجموع آورده کسر خواهد شد. تسهیلات بانکی فعلاً ۵۵۰ میلیون تومان با سود ۱۸ درصد و بازپرداخت ۱۵ تا ۲۰ سال است.
وضعیت نهضت ملی مسکن شهرهای ایران
اسامی برخی از شهرهایی که ظرفیت جدید طرح اقدام ملی مسکن برای آنها ایجاد شده است به شرح زیر است:
| استان اردبیل | استان اصفهان | استان البرز | استان ایلام | شهر ایوان |
|---|---|---|---|---|
| استان آذربایجانشرقی | استان آذربایجان غربی | استان بوشهر | استان تهران | استان چهارمحال و بختیاری |
| استان خراسانرضوی | استان خراسانشمالی | استان خوزستان | استان زنجان | استان سمنان |
| استان سیستانوبلوچستان | استان فارس | استان قزوین | استان قم | استان کرمان |
| استان کرمانشاه | استان گلستان | استان گیلان | استان لرستان | استان مرکزی |
| استان هرمزگان | استان همدان | استان یزد |
وضعیت نهضت ملی مسکن شهر تهران
در استان تهران قریب به یک میلیون ثبت نام انجام شده است که از این میزان ۱۳۵ هزار خانوار واجد شرایط شناسایی شده اند. همچنین ۳۸ هزار و ۲۳۸ ثبت نام در شهر جدید ایوانکی انجام شده است.
بیش از ۷۸۰۰ واحد نهضت ملی مسکن در استان تهران به مرحله اجرا رسیده که ۲۳۰۰ واحد غالبا در مراحل پیشرفت بالای ۷۰ درصد قرار دارد.
تعداد ۲۳۴۲ واحد نهضت ملی مسکن توسط اداره کل راه و شهرسازی استان تهران در شهرستانهای پاکدشت، اسلامشهر، رباط کریم و شهریار با پیشرفت فیزیکی بین ۵۰ تا ۷۰ درصد در حال اجرا است و اخیرا عملیات آمادهسازی و اجرای ۵۵۰۰ واحد دیگر نیز در شهرهای مذکور آغاز شده است.
در شهرستان پاکدشت ۶۳۰ واحد نهضت ملی مسکن به میانگین پیشرفت ۷۰ درصد رسیده است. در اسلامشهر پروژه ۸۰۰ واحدی بین ۵۰ تا ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. پروژه ۴۰۸ واحدی رباط کریم تقریبا به همین میزان یعنی از ۷۰ درصد پیشرفت برخوردار است.
در شهریار هم ۵۰۴ واحد را اجرا می کنیم که به طور میانگین ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
وضعیت نهضت ملی مسکن استان اصفهان
در استان اصفهان، افزون بر ۴۶۵ هزار نفر اقدام به ثبتنام کردند که از این تعداد بیش از ۱۵۷ هزار متقاضی حائز شرایط فعال هستند. برای اجرای طرح نهضت ملی مسکن در استان اصفهان بیش از یک هزار و ۵۰۰ هکتار زمین در مراحل مختلف فرایند الحاق به محدوده شهری این استان قرار دارد.
گفتنی است در اجرای طرح نهضت ملی مسکن، سهم استان اصفهان، احداث ۱۸۳ هزار و ۸۶۶ واحد مسکونی است.
وضعیت نهضت ملی مسکن استان فارس
تاکنون در استان فارس بیش از ۴۸۰ هزار نفر در استان فارس در طرح نهضت ملی مسکن ثبت نام کردهاند که ۱۷۱ هزار نفر تایید نهایی شدهاند. متوسط عملیات فیزیکی نهضت ملی مسکن تا پایان سال گذشته حدود ۲۰ درصد بوده و در این طرح حدود ۱۰۰ واحد و در مسکن مهر حدود ۳۵۲ واحد آماده واگذاری است.
از شهر های مهم استان که اجرای این طرح در آن ها در حال پیگیری و انجام است می توان به سروستان ، فسا، زریندشت ،داراب و نیریز اشاره کرد.
در شهرستان فسا ۲۰۸۱۳ نفر در طرح نهضت ملی مسکن ثبت نام کردهاند که ۸۲۷۱ نفر تایید نهایی شده اند. در این شهرستان تاکنون برای ۱۰۶۳۸ واحد زمین تامین شده و برای ۵۶۳۸ واحد مسکونی پروانه ساختمانی صادر گردیده و ۳۸۰۰ واحد نیز در حال ساخت میباشد.
در زریندشت ۱۴۷۸۹ نفر برای نهضت ملی مسکن ثبت نام کردهاند و ۳۸۴۰ واحد نیز در حال ساخت میباشد.
در شهرستان داراب نیز ۲۳۳۵۰ نفر ثبت نام کردهاند که ۸۹۹۵ نفر تایید نهایی شدهاند و ۵۴۶۴ واحد در دست ساخت است.
۱۰۴۳۹ نفر در طرح نهضت ملی مسکن شهرستان نیریز ثبت نام کردهاند که ۳۹۹ نفر تایید نهایی شدهاند و ۱۶۸۳ واحد در دست ساخت است.
