همه آنچه باید در مورد صمغ زانتان (xanthan gum) یا زانتان گام بدانید. صمغ زانتان یک غلیظ کننده مواد غذایی است که از باکتریهایی ساخته میشود که گیاهان متعددی را آلوده میکند. این ماده در طیف گستردهای از غذاها و همچنین محصولاتی مانند خمیردندان است. اگرچه ممکن است برخی از فواید سلامتی را ارائه دهد، اما در درجه اول برای تغییر بافت غذا استفاده میشود، نه برای نیازهای بهداشتی خاص.
صمغ زانتان یک پلی ساکارید است، نوعی قند که از باکتری به نام Xanthomonas campestris از طریق فرآیند تخمیر ساخته میشود. Xanthomonas campestris طیف وسیعی از گیاهان چلیپایی مانند کلم، گلکلم و کلم بروکسل را آلوده میکند و باعث بیماریهایی مانند پوسیدگی سیاه و پژمردگی باکتریایی میشود. تولیدکنندگان صمغ زانتان را با بیرون کشیدن باکتری از گیاهان مختلف میسازند. محصول نهایی حاوی هیچگونه باکتری زنده نیست، بنابراین هیچ خطری وجود ندارد که صمغ زانتان باعث عفونت شود.
مهمترین نکات در مورد زانتان گام
زانتان گام غذا و سایر محصولات را غلیظ میکند و همچنین از جدا شدن مواد تشکیلدهنده جلوگیری میکند.
محصولات غیر غذایی مانند روغن و لوازمآرایشی نیز حاوی صمغ زانتان هستند.
آدامس زانتان ممکن است به کاهش یا تثبیت قند خون کمک کند.
مانند هر غذا یا افزودنی غذایی، برخی افراد ممکن است آن را تحمل نکنند.
مزایای بالقوه سلامتی
برخی تحقیقات نشان می دهد که صمغ زانتان می تواند سلامت را به روش های زیر بهبود بخشد:
کاهش یا تثبیت قند خون
یک مطالعه در سال 2016 نشان داد که صمغ زانتان می تواند شاخص گلیسمیک برنج (مقدار کربوهیدرات) را کاهش دهد. پس از خوردن برنجی که با زانتان گام پوشانده شده بود، گروهی از مردم سطح قند خونشان را کاهش دادند.
بنابراین غذاهای حاوی صمغ زانتان ممکن است قوی ترین فواید کاهش قند خون را داشته باشند. زمانی که شرکتکنندگان بهجای استفاده از صمغ زانتان قبل یا بعد از غذا، برنج را با زانتان مصرف کردند، این فواید بسیار مهم بود.
آدامس زانتان همچنین ممکن است قند خون را تثبیت کند. یک مطالعه در سال 2013 نشان داد که زانتان گام مخلوط با بتا گلوکان (نوعی قند موجود در گیاهان) می تواند به جلوگیری از افزایش قند خون کمک کند.
کاهش کلسترول
برخی از تحقیقات نشان میدهد که وقتی در دوزهای بسیار بالا مصرف شود، صمغ زانتان ممکن است سطح کلسترول را کاهش دهد. بهعنوانمثال، یک مطالعه در سال 1987 نشان داد که مردانی که صمغ زانتان را برای حدود 3 هفته مصرف کرده بودند، 10 درصد کاهش کلسترول را تجربه کردند.
شواهد کمی وجود دارد که صمغ زانتان بهتنهایی در درمان کلسترول بالا مفید است. هنوز مطالعه جدیدتری برای تأیید این نتایج انجامنشده است.
جایگزین بزاق و درمان خشکی دهان
آدامس زانتان ممکن است یک جایگزین مفید و ایمن بزاق برای افرادی باشد که خشکی مزمن دهان را تجربه می کنند. برخی از انواع خمیردندان منبع مطمئن برای خشکی دهان حاوی صمغ زانتان هستند که به حفظ رطوبت کمک می کند.
ملین (laxative)
ازآنجاییکه زانتان گام به اتصال آب کمک میکند، ممکن است به عنوان یک ملین نیز عمل کند. غلیظ کننده غذا در دستگاه گوارش متورم میشود و به رودهها کمک میکند مرطوب بماند و از عملکرد دستگاه گوارش حمایت میکند.
بلع را راحتتر میکند
برخی از بیماریها میتوانند بلع را دشوار کنند، بهخصوص زمانی که دهان و گلو خشک است. مطالعهای در سال 2014 نشان داد که صمغ زانتان میتواند به افراد مبتلابه دیسفاژی، یک اختلال بلع، کمک کند تا غذای خود را با خیال راحت ببلعند. صمغ زانتان این کار را با غلیظ کردن غذا و بزاق انجام میدهد و حرکت هر دو به سمت پایین گلو را آسانتر میکند. این میتواند خطر خفگی را کاهش دهد و غذا خوردن را ایمنتر کند.
درمان سرطان
صمغ زانتان ممکن است با کاهش رشد برخی از انواع سرطان به درمان آنها کمک کند. برای مثال، مطالعهای در سال 2009، موشهای مبتلابه ملانوم، نوعی سرطان پوست را موردبررسی قرارداد. موشهای تحت درمان با زانتان گام عمر طولانیتری داشتند و تومورهای آنها کندتر رشد میکردند.
نقش در غذای بدون گلوتن
برای افراد مبتلابه بیماری سلیاک (celiac) و حساس به گلوتن، غذاهای حاوی گلوتن میتوانند باعث درد شدید معده، اسهال و سایر علائم ناخوشایند شوند. آرد و سایر مواد موجود در بسیاری از محصولات پختهشده حاوی گلوتن هستند.
محصولات بدون گلوتن جایگزینهایی مناسبی هستند که میتوانند آنها را شبیه بافت، خردهنان و انعطافپذیری نان حاوی گلوتن کنند. صمغ زانتان غذا را غلیظ میکند و رطوبت را به هم متصل میکند و بهطور بالقوه خواص محصولات پختهشده بدون گلوتن را بهبود میبخشد.
تامین کنندگان زانتان گام در سامانه تموک
خرید و فروش ترکیب های شیمیایی در فروشگاه های اینترنتی میتواند برای تأمین کنندگان و همچنین خریداران چالش برانگیز باشد. سامانه تموک بیزینس با هدف معرفی عرضه کنندگان و تقاضا دهندگان به یکدیگر، این امکان را برای خرید و فروش زانتان گام در مصارف صنعتی فراهم کرده است. شما می توانید این محصول را از سامانه تموک بطور مستقیم از تولید کننده سفارش بدهید. بدلیل نوسانات قیمتی برای اطلاع از قیمت روز این محصولات در سامانه تموک می توانید با تولید کننده از روشهای مختلف ارتباطی در تماس باشید.
خطرات بالقوه زانتان گام برای سلامتی
درحالیکه زانتان گام خاصیت امولسیون کنندگی دارد، اما نوعی کربوهیدرات است که بهعنوان پلی ساکارید شناخته میشود.
این امولسیفایرها با برخی دیگر از امولسیونکنندهها که میتوانند بهطور منفی باکتریهای روده را تغییر دهند، التهاب روده را تحریک کنند و شرایط را بدتر کنند، مانند بیماری کرون،Crohn، (بیماری کرون یک بیماری مزمن یا طولانیمدت است که باعث التهاب در دستگاه گوارش میشود) و کولیت اولسراتیو،ulcerative colitis، (کولیت اولسراتیو یک بیماری التهابی روده است که باعث التهاب و زخم (زخم) در دستگاه گوارش شما میشود. کولیت اولسراتیو داخلیترین پوشش روده بزرگ (کولون) و راستروده را تحت تأثیر قرار میدهد)، متفاوت است.
هیچ شواهد گسترده یا ثابتی مبنی بر اثرات نامطلوب سلامتی مرتبط با صمغ زانتان وجود ندارد. در سال 1987، محققان از پنج مرد خواستند که هرروز به مدت بیش از 3 هفته آدامس زانتان مصرف کنند. هیچ عواقب نامطلوبی برای سلامتی وجود نداشت. درواقع، چند پیشرفت اندک در سلامت وجود داشت. این نتایج نشان میدهد که صمغ زانتان برای اکثر افراد بیخطر است.
برای برخی افراد، صمغ زانتان ممکن است کمتر ایمن باشد. این افراد عبارتاند از:
- افرادی که سابقه اسهال یا درد شدید گوارشی دارند:صمغ زانتان رطوبت را در دستگاه گوارش جذب میکند و بهطور بالقوه اسهال ایجاد میکند.
- افراد باسابقه بیاختیاری مدفوع:ازآنجاییکه صمغ زانتان میتواند بهعنوان یک ملین عمل کند، ممکن است کنترل رودهها را دشوارتر کند.
- آلرژی:افرادی که سابقه واکنشهای نامطلوب به صمغ زانتان دارند.
افرادی که بهشدت به گیاهان چلیپایی مانند کلم بروکلی، کلم یا کلم پیچ حساسیت دارند: صمغ زانتان از باکتریهایی که روی این گیاهان زندگی میکنند ساخته میشود. محصولات حاوی صمغ زانتان ممکن است درنتیجه آلوده شوند.
افراد مبتلابه هرگونه حساسیت غذایی شدید، بهویژه به گیاهان، باید قبل از استفاده از صمغ زانتان با پزشک مشورت کنند.
زانتان گام برای چه مواردی استفاده میشود؟
صمغ زانتان دو هدف اصلی دارد:
- بهعنوان عامل غلیظ کننده:به خمیردندان و برخی محصولات دیگر اضافه میشود تا یکنواخت ضخیم بماند. همچنین در صنعت نیز استفاده میشود، بهعنوانمثال برای کمک به غلیظ شدن روغن حفاری.
- بهعنوان یک امولسیفایر:توانایی آن در اتصال رطوبت به این معنی است که میتواند از جدا شدن محصولات جلوگیری کند. به همین دلیل، یکی از مواد تشکیلدهنده برخی از سسهای سالاد و لوازمآرایشی مبتنی بر روغن است.
جایگزینهای زانتان گام
تعداد انگشتشماری جایگزین برای صمغ زانتان میتواند غذا را غلیظ کند و بافت یکنواخت را تضمین کند:
- فیبر پسیلیوم (Psyllium fiber) بهعنوان یک عامل اتصال به خوبی عمل میکند و فیبر را به غذا اضافه میکند.
- دانه چیا (Chia seeds) آب را جذب می کند و غذا را ژلاتینی تر می کند.
- ژلاتین به مرطوب شدن غذا کمک می کند و یکنواختی را حفظ می کند.
- آگار (Agar) یک جایگزین گیاهی برای برخی غلیظ کننده های دیگر مانند ژلاتین است.
- دانههای کتان آسیاب شده میتوانند غذا را ببندند و بافت یکنواختتری ایجاد کنند.
سیبزمینی و نشاسته ذرت نیز میتوانند بافت، ضخامت و سایر خواص غذاهای سرد و پخته را بهبود بخشند.