اطلاعاتی درباره آمونیاک
یکی از کاربردی‌ترین مواد شیمیایی صنعتی آمونیاک و دومین ماده شیمیایی صنعتی ساخته‌شده در جهان است. احتمالاً بیشتر افراد نام آن را شنیده‌اند اما اطلاعات کامل و جامعی درباره‌ی آن ندارند. اما واقعا آمونیاک چیست که این ماده را این قدر با اهمیت کرده است؟ در این مقاله شما را با آمونیاک از ساختار شیمیایی تا کاربردهایش در دنیای امروز آشنا خواهیم کرد. در پایان نیز لینکی وجود دارد که در آن انواع راه‌های خرید و فروش عمده و جزئی مواد شیمیایی را توضیح می‌دهد.
آمونیاک چیست؟
این ماده یک گاز بی‌رنگ با بوی مشخص و ماده شیمیایی اصلی در تولید بسیاری از محصولاتی است که مردم هرروز استفاده می‌کنند. فرمول شیمیایی آمونیاک NH3 بوده و جرم مولی آن 17.03 گرم در مول است. مولکول آن به شکل هرمی مثلثاتی و نیتروژن به سه اتم هیدروژن متصل می باشد. اتم نیتروژن دارای یک جفت الکترون منفرد بوده که باعث میشود آمونیاک به یک پایه تبدیل شود.
NH3 یک مولکول قطبی است که به‌راحتی پیوندهای هیدروژن ایجاد می‌کند. بنابراین با آب به سادگی مخلوط می شود.
به‌طور طبیعی، در هوا، خاک و آب و در گیاهان و حیوانات ازجمله انسان آمونیاک وجود دارد.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی
به‌طور خلاصه برخی از ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آن عبارت است از:
– در دمای اتاق، این ماده گازی بی‌رنگ و بسیار تحریک‌کننده با بوی تند و خفه‌کننده است.
– رطوبت ساز است و به‌راحتی رطوبت را جذب می‌کند.
– خاصیت قلیایی دارد و خورنده است.
– به‌راحتی در آب حل میشود و تشکیل هیدروکسید آمونیوم، یک محلول سوزاننده و باز ضعیف می‌دهد.
– در شکل گازی، به‌راحتی فشرده میشود و تحت فشار مایع شفافی را تشکیل می‌دهد.
– معمولاً به‌صورت مایع فشرده در ظروف استیل حمل میشود.
– به‌شدت قابل اشتعال نیست، اما ظرف‌های حاوی آن ممکن است در معرض حرارت زیاد، منفجر شوند.
– نقطه‌جوش آن 33.35- درجه سانتی گراد ، و نقطه انجماد آن 77.7- درجه سانتی گراد است.
– گاز آمونیاک می‌تواند مایع شود، بااین‌حال، به دلیل نقطه‌جوش بسیار کم، آمونیاک مایع باید در دمای پایین و فشار بالا ذخیره شود.
سنتز آمونیاک
فریتز هابر در سال 1908 یک حق ثبت اختراع در آلمان برای سنتز آمونیاک ثبت کرد که در سال 1918 برنده آن جایزه نوبل شیمی شد و اختراعی واقعاً بزرگ و تأثیرگذار در جهان بود. هابر کشف کرد که چگونه آمونیاک می‌تواند سنتز شود. این ماده توسط فرآیند Haber-Bosch تولید میشود که در آن هیدروژن اولیه و نیتروژن در حضور یک کاتالیزور فلزی واکنش داده و گاز آمونیاک تولید می‌کند. واکنش در فشارهای بالا و دمای بالا (400-550 درجه سانتی گراد) انجام می‌گیرد.
کاربرد آمونیاک
این ماده یکی از ضروری‌ترین مواد شیمیایی در سطح جهان است و 88 درصد آن در کود تولید استفاده میشود. 12 درصد باقیمانده آمونیاک به‌عنوان یک مایع تبرید و یک عامل حذف اکسیدهای نیتروژن (NOx) کنترل آلودگی کاربرد دارد. هم چنین، از آمونیاک در تولید مواد منفجره و پلیمرها استفاده می شود. در ادامه برخی از آن‌ها را به‌اختصار توضیح می‌دهیم.
کود
آمونیاک یک ماده ی بنیادی برای تولید کود نیترات آمونیوم است که باعث آزاد شدن نیتروژن و مواده مغذی ضروری برای رشد گیاهان ازجمله محصولات زراعی و چمنزارها میشود. حدود 90 درصد آمونیاک تولیدشده در سراسر جهان برای کمک به تداوم تولید غذا برای میلیاردها نفر در سراسر جهان در کود استفاده می‌گردد. تولید محصولات غذایی به‌طور طبیعی منابع مغذی خاک را تخلیه می‌کند. به‌منظور تولید محصولات سالم، کشاورزان به کود متکی هستند تا خاک خود را بارور نگه دارند.
کودها همچنین می‌توانند به افزایش سطح مواد مغذی ضروری مانند روی، سلنیوم و بور در محصولات غذایی کمک کنند.
محصولات تمیزکننده خانگی
هیدروکسید آمونیوم – که به‌عنوان آمونیاک خانگی شناخته میشود – در بسیاری از محصولات تمیزکننده خانگی که برای تمیز کردن سطوح مختلف ازجمله وان ها، توالت‌ها ، میزهای پیشخوان و کاشی مورد استفاده قرار می‌گیرد، به کار برده می شود. همچنین برای از بین بردن آلودگی یا لکه‌های خانگی مانند چربی‌های حیوانی یا روغن‌های گیاهی نیز مؤثر است. از آنجا که آمونیاک به‌سرعت تبخیر میشود، معمولاً در محلول‌های تمیزکننده شیشه برای جلوگیری از ایجاد رگه استفاده میشود.
کاربردهای صنعتی / تولیدی
این ماده هنگامی‌که به‌عنوان گاز مبرد و در تجهیزات تهویه هوا استفاده میشود، می‌تواند مقدار قابل‌توجهی گرما را از محیط اطراف جذب کند. هم چنین، این ماده برای تصفیه منابع آب مورد استفاده قرار می گیرد. یک عنصر سازنده در تولید بسیاری از محصولات ازجمله پلاستیک، مواد منفجره، پارچه، سموم دفع آفات و رنگ است. هم چنین در صنایع زباله و فاضلاب، ذخیره‌سازی سرما، لاستیک، تفاله و کاغذ و صنایع غذایی و آشامیدنی نقش تثبیت‌کننده، خنثی‌کننده و منبع نیتروژن دارد. علاوه بر این، در ساخت دارو نیز استفاده میشود.
در پایان
آمونیاک در ساخت کودها نقش حیاتی بازی می‌کند و یکی از بزرگ‌ترین مواد شیمیایی مصنوعی تولیدشده در جهان است. امیدوارم با خواندن این مطلب متوجه شده باشید که آمونیاک چیست؟
اگر دغدغه خرید وفروش مواد شیمیایی را دارید و نمی دانید چه روش‌های نوینی برای خرید و فروش مواد شیمیایی در دسترس است این مقاله را مطالعه کنید.
