همه‌چیز درباره فرش ماشینی و دستی:
فرش ایرانی از دیرباز معروف و مورد استفاده بوده است. سند آن نیز گزنفون تاریخ‌نگار یونانی در کتاب سیرت کوروش، در بین سال‌های ۴۳۰ تا ۳۴۵ پیش از میلاد می‌نویسد:ایرانیان برای این‌که بسترشان نرم باشد قالیچه زیر بستر خود می‌گسترند. واینگونه است که آوازه فرش ماشینی و دستی ایرانی در جهان شهره همگان است.
فهرست مطالب:
- همه‌چیز درباره فرش دستی
- بهترین تولیدکننده فرش دستبافت
- همه‌چیز درباره فرش ماشینی
- مفهوم شانه و تراکم در فرش ماشینی
- بهترین تولیدکننده فرش ماشینی
- صحبت آخر
همه‌چیز درباره فرش دستی:
انسان فرش را برای حفظ جان خود از رطوبت و سرما و جانوران زیرخاک بجای نی و حصیر و برگ‌های نخل بافت. درواقع اولین فرش‌ها از مدل نمد و جنس پشم بودند و انسان‌ها زمانی که پشم‌های رنگی را باهم در نمد مخلوط کردند پی به طرح و نقش فرش بردند که مهم‌ترین بخش آن نیز به‌حساب می‌آید. البته فرش‌های اولیه طرح گلیم بودند.
اولین فرش یا قالیچه گره‌دار منقوش جهان، قالیچه ۲۴۰۰ ساله پازریک ایرانی است که با نقوش گل‌ها و جانوران خیالی و تصاویر انسان بالباس‌های هخامنشیان بافته‌شده و در موزه آرمیتاژ شهر سنت پیترز بورگ روسیه نگهداری میشود.
درباره الیاف در فرش ماشینی و دستی می توان گفت، معمول‌ترین فرش با دست از پشم و پنبه و ابریشم بافته میشود و این اواخر هم به‌وسیله ماشین با اکریلک هم بافته میشود.فرش بسته به کیفیت آن از۵۰ هزار تومان الی ۱۰۰ میلیون تومان خریدوفروش میشود.
طرح‌های فرش ماشینی و دستی شامل:
نقشه گردان و هندسی ، ابنیه و آثار باستانی، محرابی، گل‌های ختایی، ترنج و لچک، جنگلی، باغی ، . . . و زیباترین و پرفروش‌ترین طرح‌ها افشان، شاه‌عباسی، قاب قرآنی، بختیاری، ماهی، بته، طاقی،قاب قابی و حیوانی و . . . میباشد و مرغوب‌ترین فرش‌ها مربوط به تبریز و با خطه آذربایجان میباشد.
در هنر و صنعت فرش‌بافی نقشه یک بخش مهم و به تعبیری اساسی‌ترین بخش کار به شمار می‌رود در کنار مسائل و عوامل مهمی که تشکیل‌دهنده اعتبار و ارزش فرش به‌حساب می‌آید اصالت و هویت ملی یک فرش از روی نقشه آن شناخته میشود.
بهترین تولیدکننده فرش دستبافت
قالی یا فرش دستبافت یا همان به اصطلاح فرش دستی بر اساس جنس به چند دسته تقسم میشود:
قالی تمام پشم: فرشی که تاروپود و پرز آن از پشم باشد. این قالی‌ها بیشتر در مناطق سردسیر یا کوهستانی بافته می‌شوند جایی که به‌واسطه دام فراوان پشم بسیار در اختیار باشد و گرم شدن بر ظرافت فرش ارجحیت داشته باشد.
قالی چله پشم: این فرش تاروپودش از پشم است اما پرزها نه. البته نخ پشم نوع نازک‌تری هم دارد که آن را کُرک می‌نامند و فرش‌های با چله کرک ظریف‌ترند. پرز می‌تواند نخ کرک یا ابریشم باشد.
قالی تمام ابریشم: قالی با قالیچه‌ای که تاروپود و پرز آن‌همه از ابریشم هستند.
قالی کف ابریشم: چله این فرش از پشم یا کرک است اما پرزها همه ابریشم هستند.
قالی گل‌ابریشم: چله این فرش از کرک یا پشم است. و در بافت از ابریشم و کرک مشترک استفاده‌شده است. معمولاً در گل‌ها و ترنج از ابریشم استفاده میشود.
اصفهان و شهرهای اطراف آن‌همه انواع این فرش‌ها را می‌بافند. البته با دانستن موارد بالا به‌راحتی می‌توانید بفهمید برای شما بهترین فرش دستباف ایران مال کدام شهر است.
همه‌چیز درباره فرش ماشینی:
برخلاف فرش دستی، فرش ماشینی توسط ماشین‌آلات مختلفی تولید می‌گردد. که می‌توان به دستگاه‌های تکسیما، واندویل، شونهر، Alpha ,CRX, ASR, VTR و… اشاره کرد. جنس هر فرش نیز می‌تواند آکریلیک یا BCF و مخلوطی از این دو، یا الیاف جدید ابریشم مصنوعی (پلی‌استر) باشد.
قابل‌ذکر است که فرش‌های ۱۰۰٪ آکریلیک دارای کیفیت و قیمت بالاتری هستند. ولی فرش‌های ابریشم مصنوعی در حال حاضر به دلیل عدم پرزدهی و شستشوی بسیار آسان و ثبات و درخشندگی بالا در بازارهای جهانی به‌عنوان بهترین کف‌پوش موردتوجه قرارگرفته اند.
همچنین فرش‌ها بر اساس شانه به ۳۵۰، ۴۴۰، ۵۰۰، ۷۰۰، ۱۰۰۰ و ۱۲۰۰و ۱۵۰۰ شانه تقسیم می‌شوند. تراکم فرش‌ها نیز می‌تواند بر اساس نوع ماشین و شانه بین ۷۰۰ تا ۴۵۰۰ باشد.
نوع جدیدی از فرش ماشینی بانام فرش ماشینی گل برجسته نیز در حال تولید است. که مکانیزم تولید آن به این صورت است. که یک یا دو نخ از الیاف فرش دارای این ویژگی هستند که به هنگام فرایند هیت ست شدن فرش (بخاردهی) طولشان کاهش می‌یابد. و کاهش طول خواب باعث برجسته شدن ظاهر کلی فرش میشود. به این فرش‌ها در اصطلاح فرش‌های بالک یا گل برجسته گفته میشود.
مفهوم شانه و تراکم در فرش ماشینی:
تراکم در فرش ماشینی و دستی متفاوت است. و هر فرش دو نوع تراکم دارد: عرضی و طولی
تراکم عرضی فرش (شانه): به تعداد ریشه (گره رنگ) در یک متر از عرض فرش می‌گویند که به نام شانه شناخته میشود. برای مثال: قالی ۵۰۰ شانه به این معنی است که در هر متر از عرض فرش معادل ۵۰۰ ریشه (گره رنگ) بافته‌شده است. شانه‌هایی که به‌طورمعمول در بازار می‌باشند عبارت‌اند از: ۳۲۰-۳۵۰-۳۸۰-۴۰۰-۴۴۰-۵۰۰-۷۰۰-۱۰۰۰-۱۲۰۰-۱۵۰۰ شانه
تراکم طولی فرش (تراکم): به تعداد ردیف پود موجود در یک متر از طول فرش تراکم فرش گفته میشود.
ازآنجاکه در دستگاه‌های جدید، به ازای هر ردیف از گره‌های فرش سه ردیف پود استفاده میشود. پس می‌توان گفت مقدار تراکم فرش برابر است با تعداد گره‌های موجود در یک متر از طول یک فرش ضرب‌در سه.
به همین دلیل فرش‌های ۷۰۰ شانه با تراکم ۲۱۰۰ و فرش‌های ۱۰۰۰ شانه با تراکم ۳۰۰۰ و فرش‌های ۱۲۰۰ شانه با تراکم ۳۶۰۰ در بازار موجود هستند.
اما در دستگاه‌های قدیمی‌تر که فرش‌هایی با تراکم ۳۵۰ و ۴۴۰ و ۵۰۰ بافته می‌شد به ازای هر گره دو ردیف پود استفاده می‌شد. پس در این فرش‌ها تراکم فرش برابر است با تعداد گره‌های موجود در یک متر از طول فرش ضرب‌در دو.
تعداد ریشه (گره رنگ) در یک مترمربع از فرش: تراکم عرضی ضرب‌در تراکم طولی را گویند. برای مثال اگر تعداد گره رنگ در عرض برابر با ۷۰۰ گره و در طول هم معادل ۹۰۰ گره رنگ باشد؛ بنابراین تعداد ریشه (گره رنگ) در یک مترمربع ۶۳۰/۰۰۰=۹۰۰x۷۰۰
همیشه مقدار تراکم از شانه بیشتر است. و حاصل‌ضرب شانه و تراکم تعداد سر نخ در مترمربع و حاصل‌ضرب شانه و تراکم تقسیم‌بر ۲ یا ۳ (بسته به نوع دستگاه فرش‌بافی) تعداد گره در مترمربع میشود.
یکی از نکات مهم در فرش‌های ماشینی ارتباط معکوس تراکم فرش و ضخامت فرش است. به عبارتی در فرش‌های با تراکم بالا به علت روی‌هم آمدن خاب های فرش، برای مشخص شدن طرح فرش بایستی از خاب کوتاه‌تری استفاده شود. به همین دلیل فرش ماشینی ۱۵۰۰ شانه از کمترین ضخامت نسبت به سایر فرش‌ها برخوردار است.
بهترین تولیدکننده فرش ماشینی و دستی:
تولید فرش ماشینی و دستی در ایران دارای قدمت زیادی است. کارخانجات فرش ماشینی در اکثر شهرهای کشور وجود دارد. ولی بسته به امکانات در برخی شهرهای کشور از کثرت بیشتری برخوردار است. که می‌توان کاشان را به‌عنوان پایتخت فرش ماشینی ایران نامید چراکه در این شهر بیش از ۷۰۰ واحد فعال در امر تولید فرش ماشینی فعال است. همچنین تولید فرش ماشینی در شهرهای آران و بیدگل، کاشان ، مشهد، دلیجان، یزد، اصفهان و تهران، ماکو نیز چشمگیر است.
صحبت آخر
به پایان مقاله رسیدم؛ امیدواریم برای شما مفید بوده باشد.
اگر قصد خرید و فروش فرش دستی و ماشینی را دارید، پیشنهاد می کنیم این کار را از طریق سامانه تموک انجام دهید.
تموک همیشه همراه شماست.
