معرفی کود و انواع آن
حاصل خیزی خاک با استفاده‌ی مکرر از آن کاهش پیدا می‌کند و منجر میشود که عملکرد کیفی خاک پایین بیاید. افزودن کود به خاک روشی مؤثر برای برگرداندن مواد مغذی به آن است. در گذشته کشاورزان بیشتر از کودهای زیستی برای محصولات خود استفاده می کردند. اما امروزه تنوع کود در بازار زیاد است و ممکن است این سوال پیش بیاید که چه کودی را برای محصول خود بخرید؟کود شیمیایی بهتر است یا کود زیستی یا کود ارگانیک؟؟؟در ادامه انواع کود را مورد بررسی قرار دادیم و ویژگی هر یک از آن‌ها را بیان می‌کنیم.
مقدمه
بافت خاک دارای مواد معدنی است که به رشد گیاهان کمک می‌کند و درواقع غذای گیاهان است. این مواد معدنی پس از مدتی به دلیل استفاده ی بیش‌ازحد از خاک کم شده و یا به اتمام می‌رسند. درنتیجه گیاه نمی‌تواند مواد موردنیاز خود را از خاک تأمین کند. افزودن کود به خاک، حاصلخیزی را به آن برمی‌گرداند و منجر به بالا رفتن کیفیت اش می‌گردد.
کشاورزان همواره در طول تاریخ به این موضوع اهمیت می‌دادند. مردمانی که در ابتدا از کود استفاده می‌کردند مصریان، رومی‌ها، بابلی‌ها وآلمانی ها بودند. اولین کود صنعتی در سال 1842 توسط انگلیسی‌ها ابداع و بنیان‌گذاری شد.
بهتر است بدانید این ماده به دو روش رشد گیاهان را بهبود می‌بخشد. در روش اول با تغییرات در نگهداری آب‌وهوای خاک به‌نوعی باعث بهبود کارایی آن میشود و در روش دوم که همان روش سنتی است مواد مغذی برای رشد گیاهان به آن‌ها اضافه میشود.
انواع کودها
کودها را می‌توان به سه دسته‌ی اصلی طبقه‌بندی کرد: کود شیمیایی، کود زیستی و کود ارگانیک
کودهای شیمیایی
کودهای شیمیایی که با نام کودهای سیاه و کودهای سفید نیز شناخته می‌شوند حاوی یک یا چند ماده مغذی ضروری برای گیاهان هستند. این کودها به‌صورت جامد، مایع و گاز تولید میشود.آن ها زا می‌توان به‌صورت مستقیم به برگ‌های گیاه اسپری کرد یا به‌صورت محلول در آب وارد خاک گیاه کنیم.
[tie_full_img]
[/tie_full_img]
این کودها در سه دسته اصلی طبقه‌بندی می‌شوند:
1- نیتروژنی
کودهای نیتروژنی که اصطلاحاً به آن کودهای ازته یا کود سفید نیز می‌گویند دارای عنصر نیتروژن (به شکل نیترات) است. نیتروژن منجر به رشد برگ می‌گردد. این کودها به‌راحتی در آب حل می‌شوند و گیاه می‌تواند از آن استفاده کند از جمله این کودها می توان به کود اوره، سولفات آمونیوم و کلسیم نیترات اشاره کرد.
2- فسفاته
این کودها از متداول‌ترین و پرمصرف‌ترین کودهای جهان است. فسفر باعث توسعه ریشه، گل، دانه و میوه است. از دیگر ویژگی‌ها این نوع کود، افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها است ازجمله انواع این کودها دی آمونیوم فسفات، مونو آمونیوم فسفات، سوپر فسفات تریپل و سوپر فسفات ساده هستند.
3- پتاس
کودهای پتاس با نام کود سفید نیز شناخته می‌شوند. پتاسیم منجر به رشد چشمگیر ساقه، حرکت آب در گیاهان، ترویج گل دادن و باردهی می‌گردد. هم‌چنین مانند کود فسفاته، گیاهان را در برابر بیماری‌ها مقاوم می‌کند. از جمله کودهای پتاسه می‌توان کود پتاس، سولفات پتاسیم و کلرید پتاسیم را نام برد.
متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل استفاده‌ی بی‌رویه از کودهای شیمیایی سلامت انسان به خطر افتاده است.
کود زیستی
اولین بار این کود در اواخر قرن نوزدهم با نام تجاری نیتراژین تولید شد. کود زیستی یا بیولوژیک میکروارگانیسم‌های مفیدی هستند که باعث باروری خاک می‌شوند و کیفیت خاک را بهبود می‌بخشند.
[tie_full_img]
[/tie_full_img]
نقش اصلی این میکروارگانیسم‌ها تثبیت و جذب بهتر عناصر خاک است. به بیان ساده‌تر، این میکروارگانیسم‌ها عناصر غذایی خاک را در یک فرآیند زیستی به مواد مغذی مانند ویتامین‌ها و… تبدیل می‌کنند. از ویژگی‌های این نوع کودها عدم آلودگی زیست‌محیطی و بهداشتی را می‌توان نام برد. از دیگر مزیت‌های استفاده از کودهای زیستی صرفه‌جویی اقتصادی برای کشاورزان، حفظ و توسعه باروری خاک و افزایش حاصلخیزی، جلوگیری از ایجاد آلودگی خاک و آب‌های سطحی و زیرزمینی (و درنتیجه‌ی آن جلوگیری از توسعه بیماری‌های ناشی از مصرف آب و محصولات آلوده) هستند.
کود ارگانیک
این کودهای منشأ طبیعی دارند و شامل کودهای حیوانی،گیاهی و ورمی کمپوست ها هستند. کودهای حیوانی از مدفوع حیواناتی مانند گاو و گوسفند، مرغ و پرنده‌ها، اسب و… تهیه میشود. این کودها در دسترس اند و قیمت ارزانی نیز دارند و اغلب به‌صورت فله‌ای فروخته می‌شوند. کودهای ارگانیک گیاهی باقیمانده پوسیده اندام نباتات اند مثل شاخه، برگ، ساقه و… این کودها دارای کربن، اکسیژن، هیدروژن، نیتروژن، فسفر و گوگرد می‌باشند. کود ورمی کمپوست توسط یک کرم مخصوص که نوعی کرم خاکی است تولید میشود. این کرم پسمانده‌های مواد غذایی (البته نه هر چیزی و شرایط خاص خود را دارد) را می‌خورد و در یک شرایط خاص این مواد را تجزیه می‌کند که به یک کود بسیار عالی و غنی تبدیل میشود.
[tie_full_img]
[/tie_full_img]
یکی از مهم‌ترین مزیت‌های کودهای ارگانیک نسبت به کودهای شیمیایی این است که این نوع کودها خاک و گیاه را به طور هم زمان تغذیه می‌کنند اگرچه ممکن است اثرات کودهای ارگانیک به سرعت اتفاق نیفتد اما اثرات بلندمدت آن‌ها خیلی مؤثرتر از کودهای شیمیایی است. زمانی که از کودهای شیمیایی استفاده میشود فقط گیاه تغذیه می گردد و اندک‌اندک مواد مغذی خاک و میکروارگانیسم‌ها از بین خواهند رفت زیرا خاک اسیدی میشود. باگذشت زمان بیشتر و پایین آمدن کیفیت خاک، نیاز کشاورز برای پرورش دادن محصول خود به کود شیمیایی بیشتر و بیشتر خواهد شد و شرایط خاک حالت بحرانی پیدا می‌کند. اما استفاده از کود ارگانیک هرگز وضعیت خاک را به سمت شرایط بحرانی نمی برد.
سخن پایانی
به نظر می‌رسد کودهای شیمیایی اثر سریعی بر روی رشد گیاهان دارند اما درنهایت خاک را کاملاً از بین می‌برند. اثر کودهای زیستی و ارگانیک بر روی گیاهان اگرچه سریع نیست اما پایدار است و به غنی‌سازی خاک نیز کمک می‌کنند.
