الیگوساکارید چیست؟

آشنایی با الیگو ساکارید ها

دکتر نیری، افسون شیرانی- الیگوساکارید ها ترکیبات مفیدی بوده و در بسیاری از غذاهایی که هر روز به صورت روتین استفاده می کنیم وجود دارند. و با مزایایی مانند بهبود سلامت قلب، کاهش اضافه وزن و کنترل بهتر قند خون در ارتباط هستند.

الیگوساکارید ها چه نوع ترکیبی هستند؟

ترکیباتی مانند مونوساکاریدها و پلی ساکاریدها، الیگوساکاریدها نوعی کربوهیدرات هستند. ساختار الیگوساکارید ها از حدود ۳ تا ۱۰ مونوساکارید یا قند ساده تشکیل شده است. که برای تشکیل یک زنجیره طولانی به هم وصل می شوند. الیگوساکاریدها با دیگر کربوهیدرات هایی که به آنها پلی ساکارید گفته می شود نیز شباهت هایی دارند. در واقع بیشتر فیبری که در رژیم غذایی ما وجود دارد از الیگوساکارید ها و پلی ساکاریدها تشکیل شده است.

تفاوت اصلی بین الیگوساکاریدها و پلی ساکاریدها

با این حال تفاوت اصلی بین الیگوساکارید ها و پلی ساکاریدها در این است. که زنجیره پلی ساکاریدها معمولا بسیار طولانی تر از زنجیره الیگوساکاریدهاست. و حتی می تواند صدها مونوساکارید را در خود جای دهد. در واقع الیگوساکاریدها به نوعی پری بیوتیک نیز محسوب می شوند. پریبیوتیک ها ترکیباتی هستند. که توسط بدن قابل هضم نیستند بلکه به عنوان سوخت مورد استفاده قرار می گیرند. و توسط باکتری های مفید موجود در روده متابولیزه می شوند. از آنجا که اکثر الیگوساکارید ها قابل هضم نیستند. و به عنوان پری یبوتیک عمل می کنند؛ ممکن است. مصرف آنها فواید زیادی برای بدن داشته باشد. از افزایش عملکرد سیستم ایمنی بدن گرفته تا بهبود سلامت هضم و … همگی از خواص این ترکیبات هستند.

انواع الیگوساکاریدها

چندین نوع مختلف الیگوساکارید در طبیعت وجود دارد. که معمولاً بیشترشان در رژیم غذایی ما یافت می شوند. الیگو ساکارید ها به طور معمول بر اساس مولکول های خاص و همچنین طول و ساختار زنجیره ای‌شان دسته بندی می شوند. از این رو روش های متفاوتی برای دسته بندی این ترکیبات وجود دارد. برخی از متداول ترین انواع الیگوساکاریدها عبارتند از:

فروکتو الیگوساکاریدها یا همان الیگوفروکتوز.
گالاکتو الیگوساکاریدها.
لوکولیگوساکاریدها.
لاکتوزوکروز
مالتوتریوز
الیگوساکاریدهای شیر انسان.

آیا مصرف این ترکیبات برای بدن خاصیت دارد؟

الیگوساکاریدها به عنوان پری بیوتیک عمل می کنند. و می توانند سیستم ایمنی بدن را تحریک کرده و به توانایی بدن در دفاع از خود در برابر بیماری ها و عفونت بیافزاید. به طور خاص این ترکیبات با افزایش بیان سیتوکین ها، که نوعی پروتئین هستند، عملکرد سیستم ایمنی بدن را تنظیم می کنند. این ترکیبات به عنوان سوخت توسط باکتری های مفید روده استفاده می شوند. همانطور که می دانید و بارها نیز به آن اشاره کرده ایم، باکتری های مفید روده در کارکرد سیستم ایمنی و التهاب نقش اصلی دارند.

خواص الیگو ساکارید ها

کاهش کلسترول و تری گلیسیرید.
بهبود سلامت سیستم هضم بدن.
تثبیت قند خون.
کاهش وزن.

بهبود عملکرد سیستم ایمنی

کاهش کلسترول و تری گلیسیرید

برخی تحقیقات نشان داده اند که الیگوساکارید ها می توانند به طور موثری سطح تری گلیسیرید را کاهش دهندو و به این ترتیب به بهبود سلامت قلب کمک کنند. بررسی هایی که در انگلیس انجام شد گزارش داد که الیگوساکاریدها به طور بالقوه می توانند سطح تری گلیسیرید را تا ۲۷ درصد کاهش دهند.

بهبود سلامت سیستم هضم بدن

اضافه کردن الیگوساکاریدها به رژیم غذایی‌تان یک روش عالی برای بهبود سلامت روده است. در حقیقت یکی از مهمترین خواص پری بیوتیک ها برای بدن توانایی آنها در افزایش رشد نوعی از باکتری های مفید است. که در دستگاه گوارش یافت می شوند. تخمیر الیگوساکارید ها توسط میکروب روده منجر به تولید اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه می شود. به این ترتیب مصرف این ترکیبات می تواند لایه محافظت کننده از روده را مقاوم کرده و ضمن کاهش التهاب، در برابر نشتی روده نیز موثر باشد. نشتی روده بیماری است. که با افزایش نفوذ پذیری روده مشخص می شود. در این بیماری به دلیل ضعیف شدن دیواره روده ذرات مواد غذایی و سموم از دستگاه گوارش به داخل جریان خون راه پیدا کرده و باعث ایجاد علائمی مانند عدم تمرکز، کمبودهای غذایی و درد مفاصل می شود.

تثبیت قند خون

افزایش سطح قند خون می تواند عواقب جدی برای بدن به دنبال داشته باشد. و عوارض جانبی مانند خستگی، تکرر ادرار و افزایش تشنگی را ایجاد کند. طبق بررسی که در سال ۲۰۱۲ توسط محققان دانشگاه فدرال آمازون در برزیل انجام شده است. فروکتو الیگوساکاریدها می توانند با کاهش سطح قند خون و کاهش سرعت هضم، برای متابولیسم گلوکز سودمند باشند. تحقیقات دیگری که بر روی حیوانات انجام شده اند نیز نشان داده اند. که الیگوساکاریدها می توانند حساسیت به انسولین را افزایش داده و توانایی بدن در انتقال قند از جریان خون به سلول هایی که می توانند از گلوکز به عنوان سوخت استفاده کنند را بهبود بخشد.

کاهش وزن

اگر به دنبال کاهش وزن هستید. باید در روز چند وعده از مواد غذایی حاوی پری بیوتیک ها در رژیم غذایی خود استفاده کنید. طبق بررسی های انجام شده در میلان ایتالیا، مصرف مکمل سینوبیوتیک، که ترکیبی از پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها است. می تواند برای کنترل وزن مفید باشد. از طرفی الیگوساکاریدها به تحریک رشد پروبیوتیک ها که با افزایش وزن و کاهش چربی شکم ارتباط دارند؛ کمک می کنند.

(FOS) فروکتولیگوساکارید

از 2 تا 10 واحد فروکتوز ساخته شده است.
حاوی فیبرهای محلول و کمی شیرین هستند.
ژل تشکیل می دهند در برابر آنزیم های دخیل در هضم مثل: آلفاآمیلاز،سوکراز و مالتاز مقاومت نشان می دهند.
در غلات،میوه ها وسبزیجات وجود دارند.
جلوگیری از عفونت های روده ای و دستگاه تنفسی،افزایش پاسخ سیستم ایمنی بدن،تحریک رشد گونه های لاکتوباسیل بله بیفیدوباکتریوم و جذب مواد معدنی را افزایش میدهد.

(GOS) گالاکتولیگوساکارید

به ترانسگالاکتولیگو ساکارید هم معروف هستند در شیر پستانداران وجود دارند.
تنظیم فلور روده ،تنظیم سیستم ایمنی روده،تقویت سد روده.

الیگوساکاریدهای لاکتولوز،تاگتوز و اسید لاکتوبیونیک را نیز میتوان از لاکتوز با استفاده از اکسیدوردوکتاز بدست آورد.

زایلولیگوساکاریدها

از واحدهای زایلوز ساخته شده است. (بین 2 تا 10مونوساکارید) از طریق گیوند بتا 1 به 4 بصورت آنزیمی با هیدرولیز زایلان از پوست درخن توس،و دوسر،هسته یا قسمت غیر قابل خوردن ذرت تولید میشود.
در نان گندم،پوست جو،پوست بادام وقسمت های غیر قابل خوردن را میتوان با تخریب آنزیمی زایلان استخراج کرد.
خاصیت آن کاهش کلسترول در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2،سرطان روده بزرگ.

آرابینولیگوساکارید(OSa)

دارای پیوند های Arabinan با هیدرولیز پلی ساکارید Arabinoseبدست میاید.
التهاب را در بیماران مبتلا به کولیت کاهش میدهد و رشد لاکتوباسیلوس را تحریک میکند.

ایزومالتولیگوساکاریدها(Imo)

بطور صنعتی تولید میشوند و باعث کاهش محصولات نیتروژن دار می شود. و اثر ضد دیابت دارد و متابولیسم چربی هارا بهبود میبخشد.

اولیگو ساکارید ها در غذای نوشخوارکنندگان

استفاده از آنتی بیوتیک در شیر گوساله ها در هفته های اول پس از تولد روش متداولی برای بهبود بازده غذایی و خصوصا جلوگیری از بیماریها است. مطالعات بین المللی گزارش کردند. در آمریکا در سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۱ تقریبا ۶۰% از گوساله ها در ۳ هفته اول زندگی با شیر حاوی آنتی بیوتیک تغذیه می شدند. اما استفاده بی رویه از آنتی بیوتیک ها به مرور زمان موجب بی اثر شدن آنها می شود. و به مقاوم شدن آنتی بیوتیک ها برای انسان کمک می کند. اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۳ استفاده از آنتی بیوتیک ها را به عنوان محرک های رشد در تغذیه دام ممنوع کرد. در سال های اخیر چندین افزودنی برای بهبود سلامت گوساله ها به عنوان جایگزین های آنتی بیوتیک ها به عنوان محرک رشد مطرح شده است. دیواره سلولی مخمر ساکارومایسس سرویسیا حاوی ۲۰-۱۴% مانان الیگوساکارید و ۲۸-۲۲% بتا گلوکان است. دیواره سلولی مخمر ساکارومایسس سرویسیا در گذشته بیرون ریخته می شد. تا اینکه به تازگی در مطالعات دانشگاهی در امریکا و اروپا ثابت شد که الیگو ساکارید ها به عنوان مکمل های خوراکی برای حیوانات با ارزش هستند. سلولهای فاگوسیت (ماکروفاژ، نوتروفیل، لیزوزیم و اینترفرون) دارای گیرنده هائی می باشند. که با چسبیدن بتاگلوکان به این گیرنده ها باعث فعال شدن ایمنی سلولها و متعاقب آن افزایش بیگانه خواری و در نهایت موجب افزایش فعالیت سیستم ایمنی می شود.

مانان الیگو ساکارید در تغذیه دام

مانان الیگو ساکارید، کمپلکس قند مانوز است که از دیواره سلولی مخمر مشتق شده است. مانان الیگوساکارید یک کربوهیدرات غیرقابل هضم است. که در روده حیوانات هضم یا جذب نمی شود. بنابراین الیگوساکاریدها در روده تغییر نمی کنند. در شکمبه نیز عمده باکتری ها قادربه تخمیر مانان الیگوساکاریدها نیستند. افزودن الیگو ساکاریدها به خوراک حیوانات به طور طبیعی موجب تشکیل کمپلکسی در روده شده که از هضم شدن آن ها توسط دستگاه گوارش حیوانات جلوگیری می کند. مانان الیگو ساکارید مانع تشکیل میکروارگانیسم های بیماریزا گوارشی با افزایش رقابت برای اتصال به جایگاه ها در دستگاه گوارش می شود.

افزودن الیگو ساکارید های طبیعی به شیر دام

چندین دسته الیگو ساکارید در طبیعت یافت می شود، که برای افزودن به شیر یا جیره استارتر گوساله ها در دسترس هستند. که می توان فروکتو الیگو ساکارید، مانان الیگو ساکارید، گالاکتو الیگو ساکارید و گلوکوالیگو ساکارید را نام برد. معمولترین الیگوساکارید های قابل دسترس فروکتو الیگو ساکارید و مانان الیگو ساکارید می باشند.

فواید افزودن الیگوساکارید ها

در سال های اخیر، برنامه های تغذیه ای تسریع کننده رشد برای افزایش رشد در دوره قبل از شیر گرفتن برای گوساله های شیر خوار در نظر گرفته شده است. بنابراین استفاده از الیگو ساکارید ها می تواند به کاستن اثرات منفی، افزایش قوام مدفوع، عدم تشکیل میکروارگانیسم های بیماریزا گوارشی و بهبود بازده غذایی کمک کند.

مانان الیگو ساکارید

عملکرد دام را بهبود بخشیده، موجب بهبود عملکرد سیستم ایمنی می شود، و تشکیل عوامل بیماریزا در دستگاه گوارش به وسیله نامساعد کردن شرایط برای میکروارگانیسم ها در دام، را مهار می کند. افزودن مانان الیگوساکارید به جیره دام ها جمعیت میکروبی دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار می دهد. چندین مطالعه گزارش کردند، مصرف مانان الیگوساکارید عملکرد و وظایف سیستم ایمنی حیوانات مانند، رشد، ضریب تبدیل غذایی، تغییر شکل لنفوسیت ها و غلظت Ig را بهبود بخشید.

عملکرد مانان الیگوساکارید

مانان الیگوساکاریدها سلامت حیوان را به وسیله تحریک تولیدآنتی بادی ها یا توسط تاثیر گذاشتن بر مرفولوژی و فعالیت روده تسریع می بخشند. مانان الیگوساکارید در روده کوچک توسط آنزیم ها هضم نمی شود. بنابراین باکتری ها به مانان الیگوساکارید می چسبند. در محیط آزمایشگاهی (in vitro) چندین سویه از E.coli و سالمونلا به مانان الیگوساکارید متصل شده و ته نشین شدند. بیشتر باکتری های گرم منفی به اپیتلیوم روده متصل می شوند. مانان الیگوساکارید جایگاه های اتصال رقابتی را برای عوامل بیماریزا روده فراهم می کند. برای جلوگیری از استقرار باکتری ها روی سلول های روده لازم است روند چسبیدن متوقف شود. پس از به دام افتادن عوامل بیماریزا توسط مانان الیگوساکارید باکتری ها همراه با دیگر مواد زاید از روده دام بیرون ریخته می شوند. مطالعات بر تاثیر مانان الیگو ساکارید بر تغییر میکروفلورا روده در گوساله ها و تلیسه ها نشان داد که حیوانات دریافت کننده مانان الیگوساکارید تعداد کمتری کلیفورم و سالمونلا در روده آنها شمارش شد.

مطالعات پیرامون الیگوساکارید

تری و همکاران در سال ۲۰۰۷ با تغذیه گوساله ها با شیر حاوی مانان الیگوساکارید در مقایسه با گروه شاهد مشاهده کردند شمار E.coli و کلستردیوم در مدفوع انها نسبت به گروه شاهد کاهش یافت. هنریچس و همکاران در سال ۲۰۰۳ با افزودن ۴ گرم در روز مانان الیگو ساکارید در مقایسه با آنتی بیوتیک در گوساله های شیرخوار اسهال را کاهش دادند. همچنین در این آزمایش گوساله های تغذیه شده با مانان الیگوساکارید خوراک بیشتری مصرف کردند. هنریچس و همکاران گزارش کردند افزودن مانان الیگوساکارید به شیر موجب بهبود سلامت گوساله ها و کاهش اسهال می شود. این نتایج نشان داد، مانان الیگوساکارید می تواند به عنوان جایگزین آنتی بیوتیک در شیر موثر باشد. مانان الیگوساکارید برای کاهش رشد عوامل بیماریزا روده و برای پیشرفت رشد باکتری ها مفید به شیر افزوده می شود. در حالی که اطلاعات در مورد استفاده از الیگوساکارید در تغذیه گوساله های شیرخوار کم است. ولی نتایج نشان می دهد که افزودن الیگوساکارید می تواند جمعیت باکتری های بیماریزا را کاهش دهد. و سلامت روده گوساله را تثبیت یا بهبود بخشد.

منابع غذایی حاوی الیگوساکارید ها

این ترکیب در میوه ها و سبزیجات مختلفی وجود دارد. که می توانید به راحتی آنها را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. برخی از مهترین منابع حاوی الیگوساکارید ها عبارتند از:

انواع پیاز
سیر
تره فرنگی
مارچوبه
گوجه فرنگی
ریشه قاصدک
موز
گندم
کاسنی تلخ
کنگر فرنگی

خطرات و عوارض جانبی ناشی از مصرف الیگو ساکارید ها

مواد غذایی غنی از الیگوساکاریدها معمولا پر از فیبر نیز هستند. درست است که مصرف فیبر برای بدن خواص زیادی دارد اما استفاده بیش از حد از این ترکیب می تواند عوارضی مانند تولید گاز در معده، نفخ و درد معده را به همراه داشته باشد. برای جلوگیری از ایجاد علائم منفی حتماً میزان فیبر را در رژیم غذایی خود به آرامی افزایش داده و آن را با مقدار زیادی آب میل کنید تا بدن به درستی آبرسانی شود.

در پایان

الیگوساکاریدها نوعی کربوهیدرات هستند. که از چندین مونوساکارید یا قند ساده که به کمک یک زنجیره طولانی به یکدیگر متصل شده اند؛ تشکیل شده است. این کربوهیدرات ها به عنوان پری بیوتیک در بدن عمل می کنند و توسط باکتری های مفید موجود در روده تخمیر شده و موجب بهبود وضعیت میکروبیوم روده می شوند. الیگوفروکتوز، گالاکتو-الیگوساکارید ها، مالتوتریوز و لاکتوزوکروز از جمله فراوان ترین الیگوساکارید های موجود در طبیعت هستند. بهبود عملکرد سیستم ایمنی، کاهش سطح کلسترول و تری گلیسیرید، افزایش سلامت سیستم هضم، بهبود کنترل قند خون و بهبود روند کاهش وزن همگی از جمله مهمترین خواص الیگوساکاریدها محسوب می شوند. این ترکیبات مفید را به همراه سایر مواد مغذی دیگر می توان در انواع منابع غذایی از جمله پیاز، سیر، تره فرنگی، مارچوبه و گوجه فرنگی یافت.

الیگو ساکارید و کربوهیدرات ها در تموک بیزینس

یکی از روش‌های ساده برای خرید و فروش مواد اولیه بیوتکنولوژی استفاده از سامانه تخصصی تموک بیزینس است. همچنین شما با وارد شدن به این سامانه می توانید محصول تولیدی یا وارداتی خود را معرفی و به فروش برسانید و یا اگر نیاز به مواد، محصول یا خدماتی خاص دارید آن ها را در سامانه تموک بیزینس تقاضا گذاشته و با دیگران مطرح نموده و مرتفع سازید. این اپلیکیشن کاملا متفاوت را از اینجا دانلود کنید.